کارکرد و صحت فیزیکی کمپرسور از روشهای مختلفی مورد تهدید قرار داشته و باعث از کار افتادن کمپرسور میشود. یکی از این موارد سوختن الکتروموتور کمپرسور است. پس از سوختن الکتروموتور کمپرسور، روغن و ماده مبرد تجزیه شده و اسید تولید میشود که اگر این اسید بطور کامل از سیکل خارج نشود میتواند به کمپرسور چیلر یا سیکل برودتی جایگزین و سایر قطعات آسیب برساند. از این رو باید تمام قسمت های اساسی، مدارهای رانش، مکش و تجهیزات اضافی سیستم سرد کننده بطور کامل از آلودگی های ناشی از سوختن کمپرسور چیلر تمیز شده و مواد خارجی از سیستم خارج شوند.
انــواع سوختگی کمپرسور
در کمپرسورهـای نوع بسته و نیمه بستــه رفت و برگشتی الکتـروموتور توسط گاز مبرد خنک می شود. همانطور که می دانید استاتور (سیم پیچ) در مسیر گاز قرار گرفته و هنگامی که گاز آلوده و اسیدی شود بلافاصله عایق روی سیم پیچ را خـورده و باعث اتصال کوتاه و در نهایت سوختن الکتروموتور خواهد شد. تحت این شرایط دو نوع سوختگی اتفاق خواهد افتاد.
سوختگی خفیف و نقطه ای
همانطوری که در شکل 1 ملاحظه می کنید فقط در یک نقطه روی سیم پیچ الکتروموتور کمپرسور اتصال کوتاه بوقوع پیوسته و کمپرسور از کار افتاده است. در اینگونه مواقع اگر اپراتور دستگاه سریعاً متوجه سوختگی شده و اقدام به توقف سیستم نماید امکان آلودگی کل مدار خیلی کم بوده و پس از تعویض سیم پیچ کمپرسور می توان با تعویض فیلتر درایر و روغن کمپرسور دستگاه را مجدداً راه اندازی کرده و مورد بهره برداری قرار داد. توجه داشته باشید در این شرایط 24 ساعت پس از راه اندازی دستگاه باید روغن کمپرسور بازدید و میزان اسیدیته آن کنترل گردد. این نوع سوختگی در چیلرها عموما به وسیله نوسان ولتاژ در شبکه برق به وجود می اید. در مناطقی افت ولتاژ در سبکه سراسری برق به وجود می اید و کنترل فاز در مدار برق عمل نکند این سوختگی به وجود می آید. کنترل مدار شبکه برق و نصب وسایل حفاظتی برقی از روش های جلوگیری از این نوع سوختگی میباشد.
سوختگی شدید
براساس مشاهدات تجربی و با توجه به آمار موجود در تعمیرگاه های کمپرسور در ایران بیش از 90 درصد سوختگی های کمپرسور دستگاه های سیستمهای سردکننده از نوع سوختگی شدید است. همانگونــه که در شکل 2 ملاحظه می شود بر اثر گرمای زیاد تقریباً بخش اعظم عایق سیم پیچ کمپرسور دچار سوختگی شدید گردیده که باعث آلودگی مدار تبرید و دستگاه ها خواهد شد. آلودگی مدار تبرید شامل اسید، دوده ناشی از سوختن عایق سیم پیچ و مواد خورندۀ دیگری است که چنانچه در مدار باقی بمانند خسارت جدی بـه دستگاه سیستم سردکننده وارد خواهند کرد. در هنگام مواجه شدن با سوختگی شدید کمپرسور قبل از هر اقدامی لازم است در مدار مکش کمپرسور بلافاصله پس از اواپراتور فیلتر درایر (یا فیلتر مکش (Suction Filter)) تعبیه و نصب گردد. علت این نوع سوختگی آلودگی سیکل تبرید، وجود رطوبت و همچنین کوچک بودن کندانسور می باشد.
در صورتی که دستگاه شما فاقد این نوع فیلتر است لازم است قبل از هر اقدامی فیلتر مکش مناسب تهیه و در مدار مکش نصب نمایید.
دو فاز شدن موتور
تک فازی یعنی قطع شدن یکی از پایه های که فاز مربوطه بدان وصل شده است.در مواردی این امر باعث خرابی سریع کمپرسور می گردد. زمانیکه این یک موتور 3 فاز دو فاز می شود، در فاز قطع شده هیچگونه اتفاق خواصی رخ نمی دهد، اما در دیگر دو فاز می توان نشانه های داغ شدن در کابلهای ارتباطی را مشاهده کردش
شرح عملیات روش های شستشو و زدودن آلودگی از سیکل تبرید و چیلرهای تراکمی پس از سوختن کمپرسور
پس از سوختن الکتروموتور کمپرسور انواع چیلرهای تراکمی طبق مراحل زیر باید مدار تبرید تمیز شوند:
- تشخیص نوع سوختگی: در اولین مرحله نیاز است تا درجه سوختگی و میزان انتشار آن در سیکل مشخص گردد. در سوختگی خفیف، روغن اسیدی بطور گسترده در سیکل منتشر نشده و میتوان به لحاظ صرفه جویی، مبرد را جمع آوری و مورد استفاده مجدد قرار داد (هر چند که توصیه نمیشود). در سوختگی شدید، رنگ و بوی روغن تغییر کرده و اثرات آن در سیکل بصورت گسترده ای منتشر شده است. توجه داشته باشید روغن کمپرسوری که الکتروموتور آن سوخته، اسیدی بوده و استشمام بوی تند آن و تماس آن با پوست بدن و علی الخصوص پوست دست و صورت خطرناک خواهد بود. ولی بهتر است در سوحتگی کمپرسورها روغن کمپرسور تعویض گردد
- خارج نمودن کمپرسور سوخته: ابتدا به منظور تعمیر یا تعویض کمپرسور چیلر دستگاه، شیرهای مکش و رانش آن را ببندید. پیچ های اتصال شیرها به بدنه کمپرسور چیلر تراکمی را باز نموده و کمپرسور سیستم برودتی را با احتیاط از سیستم جدا کنید.
توجه داشته باشید روغن کمپرسور چیلری که الکتروموتور آن سوخته اسیدی بوده و تماس آن با پوست بدن و علی الخصوص پوست دست و صورت خطرناک خواهد بود.
- نمونه برداری از روغن: پس از جدا نمودن کمپرسور برودتی سوخته از سیستم بلافاصله یک نمونه از روغن آن را در یک شیشه ریخته و درب آن را محکم ببندید. این نمونه روغن را تا پایان مراحل تعمیرات جهت مقایسه نگهداری کنید.
- نگهداری ماده مبرد: درصورتی که ظرفیت برودتی دستگاه کم است، ماده مبرد آن را به دلیل آلودگی از سیستم تخلیه کنید. در مورد دستگاه های بزرگتر، ماده مبرد را برای استفاده مجدد در سیستم نگهداری کنید. اما با توجه به نبود شرایط پالایش مبرد در کشور ما باید مبرد تعویض گردد.
- نصب کمپرسور جایگزین: در این مرحله کمپرسور جایگزین را در سیستم نصب کنید. پس از کنترل بسته بودن شیرهای مکش و رانش کمپرسور، هوای درون آن را با پمپ واکیوم تخلیه کنید و شیر سرویس در مدار مایع را ببندید. پس از نصب کمپرسور و قبل از راه اندازی می بایستی به دفعات ازت شارژ و تخلیه گردد و مجددا با استفاده از پمپ وکیوم، وکیوم گردد. این عمل را تا آنجاییکه مطمئن شوید گازهای اسیدی داخل سیستم خارج گردیده تکرار کنید.
- روشن کردن مرحله اول کمپرسور: شیرهای روی کمپرسور را باز کنید و کمپرسور دستگاه را روشن کنید. در این مرحله لازم است سیستم پمپ دان شود.
- پمپ دان: پس از انجام عمل پمپ دان و جمع نمودن تمامی گاز سیستم در درون کندانسور، کمپرسور را خاموش کنید.
- تعویض / تمییزکاری قطعات: حال تمامی شیرآلات و کنترلهای سیستم شامل شیر انبساط، سولونوئید والو، فیلتر درایر و … را باز نموده و کاملا تمییز یا در صورت نیاز تعویض نمائید. مغزی های فیلتر درایر مدار مایع را از محفظه آن خارج نموده و پس از نظافت صافی فلزی آن، مغزی نو از نوع با قابلیت جذب اسید در سیستم قرار دهید. مشخصات انواع مغزی های فیلتر درایر با قابلیت جذب اسید در زیر آمده است:
| تولید کننده | مشخصات مغزی فیلتر درایر |
| Danfoss | 48-DA |
| Henry | DRI-COR 848-CC |
| Alco | W-48 |
| Sporlan | RC-4864 HH |
جدول مغزی فیلتر درایر ضد اسید برندهای مطرح
درصورتیکه آلودگی سیستم بدلیل سوختگی شدید کمپرسور زیاد است باید حتما سیستم سرد کننده شامل اواپراتور، کمپرسور، کندانسور و مدار تبرید با فرئون 11 شستشو شود. البته با توجه به اینکه فریون 11 جزو CFC ها محسوب شده و باعث آسیب لایه ازن میگردد باید از گاز R141 استفاده نمود که مضرات آن کمتر میباشد.
- روشن کردن دستگاه: حالا سیستم را روشن کنید. پس از راه اندازی کمپرسور، بخشی از مواد زائد و رسوبات به سمت کمپرسور حرکت خواهد کرد. وجود فیلتر مکش در مسیر ورودی کمپرسور باعث میشود مواد زائد و ذرات معلق به آن جذب شوند. دستگاه را پمپ دان کرده و پارچه فیلتر مکش را تعویض کنید. این مرحله را آنقدر تکرار کنید تا تمامی ذرات معلق در سیستم جذب فیلتر مکش گردد و درون مدار تبرید کاملا پاکیزه گردد.
در این مرحله اگر لازم بود روغن کمپرسور را تعویض کنید.
- راه اندازی: پس از نظافت کامل سیستم و خارج نمودن مواد زائید، سیستم را راه اندازی کنید. میزان شارژ گاز و روغن دستگاه را کنترل کنید و در صورت نیاز شارژ کنید.
- بازرسی پس از راه اندازی: بعد از شارژ کامل دستگاه، عملکرد کلیه کنترلها و قسمت های مختلف سیستم را بازدید و بررسی کنید. درصورت مشاهده هر نوع اشکالی در سیستم آنرا برطرف نموده و دستگاه را جهت بهره برداری آماه نمائید.
- بازرسی پس از 4 ساعت کارکرد: پس از راه اندازی دستگاه بگذارید حدود 4 ساعت کار کند. بعد از این مدت افت فشار فیلتر درایر را اندازه گیری کنید. درصورتیکه افت فشار فیلتر درایر از میزان مجاز بیشتر باشد دستگاه را پمپ دان نموده و مجددا مغزی های فیلتر درایر را تعویض کنید. دراین مرحله اگر روغن کمپرسور نیز تغییر رنگ داده آن را تعویض کنید.
- بازرسی پس از 48 ساعت کارکرد: اکنون سیستم جهت بهره برداری نهایی آماده است. دستگاه را روشن کنید و پس از اطمینان از صحت عملکرد کمپرسور و قسمت های مختلف، اجازه دهید 48 ساعت کار کند. پس از این زمان مقداری از روغن کمپرسور را جهت آزمایش در یک شیشه بریزید. هر گونه تغییر رنگ و بوی تند سوختگی نشانه آن است که در سیستم آلودگی و رطوبت وجود دارد و لازم است فیلتر درایر و روغن کمپرسور بار دیگر تعویض شود. سیستم را پمپ دان کرده و تعویض روغن کمپرسور را انجام داده و مغزی فیلتر درایر را تعویض کنید.
- تکرار بازرسی پس از 48 ساعت کارکرد : مجددا دستگاه را راه اندازی و پس از 48 ساعت کارکرد، آزمایش فوق را تکرار کنید تا اطمینان حاصل شود روغن شفاف و بدون بو در سیستم وجود دارد.
- بازرسی پس از دو هفته کارکرد : دو هفته پس از راه اندازی دستگاه برای حصول اطمینان از عملکرد صحیح، سیستم را مجددا کنترل و بازرسی کنید و در صورت نیاز روغن کمپرسور را تعویض کنید.
- تعویض فیلتر درایر پس از یک ماه : در این مرحله پس گذشت یک ماه از انجام تعمیرات، باید فیلتر داریرهای ضد اسید نصب شده، با فیلتر های معمولی تعویض گردد. زیرا فیلتر های معمولی قدرت بیشتری در جذب رطوبت دارد.
تعویض و تعمیر سوختگی های کمپرسور یکی از سخت ترین و دقیق ترین کارهای در انجام تعمیرات چیلر میباشد. در تعمیر چیلر تراکمی باید نهایت دقت و کنترل شرایط انجام پذیرد.
تحریریه تیم خدمات فنی مهندسی به فیکس
برداشت از مطالب سایت تنها با ذکر منبع و لینک سایت مجاز می باشد
