طراحی تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان

تهویه مطبوع بیمارستان

تاسیسات و تهویه مطبوع یکی از قطب های اصلی یک ساختمان می باشند. در ساختمان هایی بر حسب حضور افراد ارزش گزاری می شوند، تهویه مطبوع و تاسیسات رکن اصلی و قلب تپنده ساختمان می باشند. یکی از مهمترین و حساس ترین ساختمان ها، بیمارستان ها می باشند. بیمارستان محل رفت و آمد و حضور بیماران و همراهان آن می باشند. لذا آسایش و تهویه مطبوع بیمارستان بسیار مهم می باشند. به دلیل حضور بیماران عفونی و انواع بیماران سوختگی و… وجود انواع میکروب ها و باکتری ها، کنترل این بخش ها بسیار مهم می باشند.

آسایش حرارتی بیماران

بیماران در محیط با شرایط 89.6°F (32°C), 35%RH احساس راحتی می کنند و بیمارهای سوختگی باید در رطوبت بالائی باشند 89°Fdb (32°C) و تا 95%RH مقدار می باشد.

درتهویه  بیمارستان در محل های مختلف شرایط هوا باید گوناگون باشد، اگر در محل هایی سیستم هوائی مورد استفاده قرار می گیرد باید در کانال هوا لامپ استریل کننده (Strilizing Lamp) نصب کرد که اخیراً ثابت شده بهتری راه از بین بردن باکتری ها در هواست، البته سرویس و نگهداری آنها نسبتاً مشکل است ولی به سایر روش ها ارجحیت دارد.

تهویه مطبوع بیمارستان

 در تاسیسات و تهویه بیمارستان دریچه های تامین هوای تازه باید حداقل ۲ متر از کف بالاتر باشد زیرا آلودگی هوا در اثر گرد و غبار و دود اتومبیل و غیره در نزدیک کف بیشتر است. همچنین از دودکش های ساختمان حداقل ۲۵ فوت (7.62m) باید فاصله داشته و از سطح بام 1m بالاتر باشد.

فیلتر های موجود در بیمارستان

در تاسیسات و تهویه مطبوع بیمارستانی فیلتر کردن هوا در قسمت هایی مثل اطاق عمل باید توسط فیلترهای بسیار دقیق (fine) صورت بگیرد، اخیراً فیلترهای ساخته شده که ذرات، 0.1 میکرون را می گیرد و بسیاری از باکتری ها از این مقدار بزرگتر هستند. بطوریکه تحقیقات نشان می­دهد، 90 درصد باکتری های کشف شده قطری پیش از 5 میکرون دارند و قطر آنها بین ۶ الی ۱۴ میکرون می باشد. جدول A-67 نوع فیلتر های مناسب هر محل را نشان می دهد.

اتاق عمل، اتاق نوزادان
اتاق ریکاوری
حداقل تعداد ردیف فیلترراندمان فیلتر
22590
اتاق بیماران22590
محل تهیه غذا- رخشورخانه180
انبار دارو190

در سیستم هائی که دو فیلتر لازمست یکی باید در محل ورود هوا به سیستم و یکی در محل خروج هوا از سیستم تهویه نصب گردد و در سیستم هایی که یک فیلتر نصب می شود باید در محل خروج هوا از سیستم نصب گردد.

فیلترها باید خوب درزبندی باشند که باکتری ها از آنها عبور نکنند یک مانومتر باید در خروجی فیلترها نصب کرد تا با ملاحظه تغییر افت فشار بتوان بموقع آنها را تعویض کرد.

سرعت جریان هوا در بیمارستان

در تهویه مطبوع بیمارستانی سرعت حرکت هوا در اطاق عمل (Air Movement) باید 90+20fpm باشد. همچنین کمی هوا باید از بالای تخت عمل اگزوست گردد تا حرارت چراغ تخت عمل و گازهایی که در اطاق ایجاد می شود خارج کند بطور کلی کنترل سرعت هوا در بیمارستان ها برای به حداقل رساندن انتشار آلودگی (Spread of contaminants) بسیار ضروری است.

حتما بخوانید!
تهویه مطبوع صنعتی

طراحی تاسیسات اتاق عمل بیمارستان

یکی از اجزای بسیار مهم بیمارستان ها اطاق های عمل جراحی می باشند. در تاسیسات و تهویه مطبوع بیمارستانی، اطاق عمل تحت فشار مثبت باشد (Positive Pressure) یعنی فشار هوا در آن بیش از اطاق ها و فضاهای جنبی آن باشد که همیشه جریان هوا از اطاق به آنها باشد تا مانع از ورود باکتری های موجود در آن فضاها به اطاق عمل شود ولی جاهائی مثل محل بیماران واگیردار، اطاق کالبد شکافی باید تحت فشار منفی باشد (negative Pressure) تا جریان هوا از آن به قسمت های مجاور آنها نباشد و آنها را آلوده نکند، این عمل با بیشتر کردن هوای اگزوست نسبت به هوای ورودی بوجود می آید در فشار مثبت عکس این عمل می شد یعنی هوای سوپلای بیش از هوای اگزوست می باشد.

در اطاق عمل که فشار هوا مثبت است حداقل باکتری ها دیده می شود. بطور کلی برای اطاق های حساس و خصوصا آلوده در دریچه های هوای رفت باید روی سقف در دور تا دور اطاق قرار بگیرد و چندین دریچه اگزوست در نزدیک درها قرار داده شود (باید توجه کرد که در اطاق های حساس هوای برگشت نداریم و هوا فقط اگزوست می شود) فاصله زیر دریچه اگزوست از کف نباید کمتر از 3 (7.6cm) باشد.

طراحی تهویه مطبوع بیمارستان

 در طراحی تاسیسات و تهویه مطبوع بیمارستان، سیستم (Zoning) چند قسمتی برای تهویه بیمارستان ها مناسب است یعنی هر چند قسمت توسط یک سیستم تهویه تغذیه شود ولی اطاق عمل باید یک Zone جدا داشته باشد تا هنگام قطع برق با یک ژنراتور کوچک بتوان برق آنرا تامین کرد و ضمناً در هنگام تعمیرات سیستم تهویه، فقط یک قسمت آن از سرویس خارج باشد در ضمن همیشه وزنده هوای ورودی و هوای اگزاست باید اینترلاک شوند تا هر گاه یکی از خط خارج شد دیگری هم قطع شود تا هوای داخل نه از اطاق خارج شود و نه به آن وارد گردد.

کانال ها باید توسط عایق با روکش ضد قطره (Vapor Barrier) عایق شوند همچنین باید کلیه لوله های حاوی سیال گرم عایق گردند. در موتور خانه باید حداقل دو عدد دیگ آب داغ باشد تا در مواقعی که یکی از خط خارج است دیگری بتواند آب گرم مورد نیاز قسمت ها را تأمین کند.

دیگ بخار برای استریل کردن (در صورت داشتن لوله کشی بخار و کندانس) باید درنظر گرفته شود کلیه پمپ های گرمایش سرمایش، آب گرم، سوخت و غیره باید دارای یک پمپ رزرو (Stand by) باشند، کلیه لوله کشی های گرمایش و سرمایش و بخار باید در هر قسمت دارای شیر جدا کننده بوده و همه تجهیزات موتورخانه در ورود و خروج نیز باید دارای شیر جداکننده باشند.

فضاهای موجود در بیمارستان

در یک بیمارستان قسمت های زیر یا بعضی از آنها وجود دارند:

۱- امور اداری

حتما بخوانید!
طراحی کویل هواساز

۲- کلینیک

٣- اطاق های بیماران

۴- فیزیوتراپی

۵- اطاق عمل

۶- قسمت شستشوی لباس و وسائل

۷- اورژانس

تهویه مطبوع آزمایشگاه

تهویه در آزمایشگاه های بیمارستان، برای راحتی و حفاظت کارکنان ضروریست، مواد شیمیایی، بو، بخار، گرمای ناشی از اجاق، خشک کن و سایر وسائل آزمایشگاهی حرارت زا باید تهویه گردد. کلیه اگزوست فن ها باید ضد خورندگی باشند و کانال های اگزوست باید در محل هائی که مواد شیمیایی و خورنده دارد تا 3m آن از فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) بوده و مجهز به سیستم شستشو باشد. در محل هائی که که رادیواکتیویته دارند باید فیلتر (efficiency filter -Ultrahigh) در خروجی کانال اگزوست نصب کرد.

تهویه آزمایشگاه

کانال های اگزوست باید تا حد امکان کوتاه و بصورت قائم باشد (کمتر مسیر افقی زانو داشته باشد) خصوصاً در جائیکه اسید پرکلریک (Perchloric Acid) در هوای اگزوست وجود داشته باشد، چون قابل انفجار است نباید در نقطه ای جمع شود. می توان کلیه اگزوست فن های آزمایشگاه را مجاور هم و در یک کانال قرار داد ولی بهتر است همه بطور مجزا اگزوست شوند.

در آزمایشگاه فن هوای ساپلای و هوای اگزوست باید مستقل از هم کار کنند و فن اگزوست باید تا حد امکان همیشه در حال کار باشد. انبار مواد شیمیایی آزمایشگاه ها نیز باید مجهز به اگزوست فن باشد. هوای داخل آزمایشگاه باید تا حدی فشار منفی داشته باشد تا بو به خارج از آن نفوذ نکند در قسمت باکتریولوژی جریان هوا نباید حرکت زیادی داشته باشد. (Air Movement) دریچه سرعت هوا در کانال رفت باید کم باشد، در محل ورود هوای رفت به اطاق استریل جنب آزمایشگاه باید فیلتر Ultrahigh efficiency نصب کرد ضمناً برای آزمایشگاه های میکروب شناسی و نظایر آن فشار هوا باید منفی باشد لذا با تعویض هوا به مقدار ۶ بار در ساعت (Air Change) این نتیجه حاصل می شود (برای جلوگیری از نفوذ هوای آزمایشگاه به قسمت های مجاور آن و ایجاد آلودگی در آنها).

هوای اگزوست در این محل ها باید قبل از خروج و در مدخل كانال اگزوست استریل گردد که این عمل با نصب یک هیتر برقی یا گازسوز که تا درجه حرارت 600°F (315°C) گرم می شود انجام می گیرد البته می توان فیلتر u-e-f را نصب کرد که خیلی گرانتر می شود. کانال اگزوست با اسپری بخار که قبلاً در آن لوله گذاری شده شستشو داده می شود. اطاق کالبد شکافی (اگر باشد) فضای آلوده ای از نظر باکتری و بو دارد از طریق سقف اگزوست گردد هوای داخل اطاق باید در فشار منفی باشد تا به قسمت های مجاور نفوذ نکند. اطاق های رادیولوژی و نظایر آن باید درجه حرارتی معادل 75-80°F (24-27°C) و رطوبت نسبی برابر 40-50% داشته باشند. در اطاق تاریکخانه برای اینکه فیلم ها هنگام عملیات ظهور بدون عیب باشند در هوای سوپلای باید فیلتر نصب کرد. (نوع بسیار خوب)

تهویه اتاق نوزادان بیمارستان

یکی از بخش های بسیار حساس در بیمارستان ها، اطاق نوزادان می باشند. در طراحی تاسیسات و تهویه مطبوع اطاق نوزادان باید دارای رطوبت و درجه حرارت ثابتی باشد و کانال هوای رفت باید در بالا نزدیک سقف یا زیر سقف نصب گردد و هوای برگشت باید نزدیک کف باشد. (حداقل فاصله دریچه برگشت تا کف 3 (7.6cm).

حتما بخوانید!
کاربرد تهویه مطبوع و تبرید

درجه حرارت اطلاق نوزاد 75-80°F (24-27°C) و رطوبت نسبی 30-60% باید باشد در این اطاق دستگاه­های (Incubator) قرار داد که نوزادان را در شرایط هوای دقیق تری نگهداری می کند (از نظر رطوبت و درجه حرارت) فشار هوای اطاق باید مثبت باشد. اطاق بیماران باید در شرایط 75°F (24°C), 30%RH برای زمستان و 75°F (24°C), 50%RH برای تابستان باشد. توالت های جنب اطاق نیز اگزوست گردند که مقدار اگزوست آنها برابر مقدار هوای تازه ایست که برای اطاق در نظر گرفته شده است. اطاق مراقبت مخصوص برای بیماران واگیردار باید درجه حرارت 75-80°F (24-27°C) و رطوبت نسبی 30-60% داشته باشد و فشار هوای آن منفی بوده و نیز هوای رفت دارای فیلتر با راندمان 90% باشد و هوای اطاق کاملا اگزوست گردد (بدون برگشت هوا).

تهویه هوای آشپزخانه بیمارستان

هوای آشپزخانه و آبدارخانه باید اگزوست گردند و فشار هوای آنها باید معادل قسمت های مجاور باشد تا از ورود و خروج هوای آن به قسمت های مجاور جلوگیری گردد.

اطاق عمل حساس ترین قسمت یک بیمارستان از نظر هوای داخل می باشد و هوای رفت باید از بالا و زیر سقف وارد شود و هوای اگزوست باید در پائین و روی دیوار باشد اطاق عمل معمولاً ساعت در روز مورد استفاده قرار می گیرد. برای اطاق عمل و اطاق های جنبی شرایط زیر باید در نظر گرفته شود.

1- درجه حرارت 68-76°F (20-24°C) و رطوبت نسبی 50-60%

2- فشار هوای داخل باید مثبت باشد که با تزریق 15% هوای اضافی توسط هوای ساپلای این فشار تأمین می شود.

3- فشارسنج هوا و حرارت سنج و رطوبت سنج باید در اطاق در معرض دید نصب گردد.

4- راندمان فیلتر

۵- دریچه های هوای رفت از زیر سقف و هوای اگزوست در دو دیوار مقابل و نزدیک کف باشد.

در طراحی تاسیسات و تهویه مطبوع بیمارستان باید تمامی بخش فرعی نیز مورد بررسی دقیق قرار گیرد. در تهویه مطبوع بیمارستان ها اطاق ریکاوری و بخش اورژانس بسیار مهم و قابل الزام می باشند. لذا اطاق ریکاوری (مراقبت بعد از عمل) درجه حرارتی برابر 75°F (24°C) و رطوبت نسبی 50-60% باید داشته باشد. فشار هوای این اطاق باید با اطاق عمل برابر باشد.  اطاق استرلیزاسیون مرکزی (Startilizing) باید در رطوبت 50% بوده و هوای آن اگزوست گردد و نیز دستگاه ها بخوبی عایق گردند تا حداقل حرارت به محیط داده شود.  قسمت اورژانس اطاق عمل باید ۱۰ بار تعویض هوا داشته و فشار منفی داشته باشد و شرایط آن مطابق شرایط منحنی راحتی خواهد بود .(Comfort Range) در این مقاله سعی بر این شد چکیده ای از تهویه مطبوع و تاسیسات بیمارستان ها را بررسی گردد.

تحریریه تیم خدمات فنی مهندسی به فیکس

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *