روش عایق کاری لوله و کانال

برای جلوگیری از اتلاف حرارت در قسمت های مختلف ساختمان مانند سطوح حرارتی لوله ها، کانال ها مخازن آب گرم و یا جلوگیری از رطوبت و انتقال صدا از مواد عایق استفاده می شود. در این آموزش به بررسی عایق کاری لوله و کانال و موتورخانه می پردازیم.

شرایط و دستورالعمل عایق کاری لوله

عایق کاری تابع مقررات و شرایط خاص است که اجرای این مقررات در انجام بهینه عایق کاری تاثیر مستقیم دارد که عبارتند از

  • جنس عایق باید با شرایط و دمای لوله کشی متناسب باشد.
  • عایق و روکش عایق باید در برابر آتش سوزی مقاوم باشد.
  • آن قسمت از لوله های تاسیسات ساختمان که از دیوار آتش عبور می کنند نباید عایق و روکش بشوند.
  • استفاده از مواد آتش زا و مانند چسبهای نواری و غیره به عنوان روکش عایق ممنوع است.
  • حداقل ضخامت عایق لوله ها در تاسیسات حرارتی و برودتی در جدول 1 مشخص است.
  • چنانچه شرایط کار با اطلاعات مندرج در جدول 1 فرق دارد با نظر مهندسین ناظر مقادیر و مواد مناسب انتخاب شود.

جدول 1: کمینه ضخامت عایق لوله به میلی متر (مقررات ملی ساختمان مبحث 14)

میزان ضخامت عایق لوله

در کجا نیازی به عایق کاری لوله ها نداریم

در بعضی موارد نیازی به عایق کاری لوله ها نیست و این موارد به شرح زیر می باشد:

  • وسایل گرمایی که در کارخانه عایق کاری شده اند.
  • سیستم حرارتی که دمای آن 12/8 تا 40 درجه سانتی گراد باشد.
  • اگر جدار داخل یا خارج لوله انتقال گرمایی وجود نداشته باشد.

انواع عایق ها

عایق الاستومری لوله مسی

عایق حرارتی

جنس این عایق ها از موادی تشکیل شده که در مقابل عبور گرما مقاوم هستند، این عایق ها تا حد زیادی از اتلاف گرما جلوگیری می کنند. از این عایق ها برای عایق کاری لوله های آب گرم، دیگ های آب گرم، مخازن مولد آب گرم مصرفی مثل منبع دو جداره و بدنه آب گرمکن ها، پوسیدن منبع انبساط باز، کانال های هوای گرم، پکیج ها، هواساز ها، کوره های هوای گرم استفاده می شود.

عایق هدایت حرارتی

این عایق از انتقال حرات به روش هدایتی ممانعت می کند. عایق هایی که برای این نوع عایق کاری استفاده می شوند به شرح زیر هستند:

  • پشم شیشه
  • پشم معدنی
  • پشم سنگ
  • عایق قالبی ( پیش ساخته)

عایق تشعشعی

این عایق از جذب اشعه به وسیله جسم عایق شده جلوگیری می کند و آن را منعکس می کند. برای عایق تشتشعی می توان از عایق های پشم شیشه، پشم معدنی و پشم سنگ که روکش آلومینیومی دارند استفاده کرد.

حتما بخوانید!
معرفی اجزای چیلر در تهویه مطبوع

عایق رطوبتی

عایقهای رطوبتی موادی هستند که از نفوذ رطوبت از یک جدار به جدار دیگر جلوگیری می کنند. عایق های رطوبتی که در تاسیسات استفاده می شوند اکثرا اجسام قیراندود شده هستند. مانند گونی، کاغذ، مواد لاستیکی، پلاستیکی و… در موارد خاص، عایق پشم شیشه، پشم سنگ و پشم معدنی را قیراندود می کنند. در لوله کشی گاز برای محافظت لوله ها در مقابل پوسیدگی و زنگ زدگی لوله های روکار را باضد زنگ و رنگ روغنی و لوله های زیر کار را با نوار پلاستیکی مخصوص که پرایمر گفته می شود می پوشانند.

عایق صدا

هر صدایی باید دارای دسیبل مجاز باشد تا گوش را آزاد ندهد. به همین جهت کنترل صدای حاصله از کار فن های الکتریکی کوره های هوای گرم، هواساز و پکیج با نصب صداگیر روی دهانه خروجی این دستگاه ها آلودگی صوتی را تا حد مجاز کاهش می دهد که این کار مستلزم محاسبات مهندسی است اما بعضی اقدامات مانند نصب لرزه گیر در زیر پمپ ها و بر روی لوله های مکش و رانش تا حدی از این صداها خواهد کاست.

عایق کاری لوله ها

لوله ها یا به صورت روکار نصب می شوند یا توکار داخل سقف کاذب و کانال ها. برای عایق کاری لوله ها به ترتیب زیر عمل می شود:

  • تمیز کردن لوله ها از هر گونه آلودگی
  • لوله های سیستم گرم کننده، باید دوبار ضد زنگ زده شوند.
  • لوله های دفن و توکار را با عایق پشم شیشه، یا پشم سنگ بتونی با عرض مناسب قطر لوله عایق کاری می کنند و روی عایق مفتول نرم پیچیده می شود.

طریقه عایق کاری لوله های روکار در داخل یا خارج ساختمان

  • لوله های روکار مانند لوله های توکار ضد زنگ و عایق می شوند و روی آن ها رنگ زده می شود.
  • لول های روکار پس از ضد زنگ با عایق می شوند و روی آن ها رنگ زده می شود.
  • لول های روکار در کارخانه پس از تمیز کردن و ضد زنگ با عایق پیش ساخته عایق می شوند.
  • لوله های آب گرم رفت و برگشت مصرفی که گالوانیزه هستند فقط عایق می شوند ولی ضد زنگ زده نمی شوند.

مواد عایقکاری کانال ها

عایق کاری کانال

مواد عایق کاری کانال های توکار

برای عایق کاری کانال های فلزی توکار از پشم شیشه و یا پشم سنگ با روکش کاغذ استفاده می شوند و روی عایق مفتول ضد زنگ پیچیده می شود.

حتما بخوانید!
انواع چیلر جذبی

مواد عایق کاری کانال های روکار

این را چه داخل ساختمان باشند چه در خارج از ساختمان باشند با پشم شیشه یا پشم سنگ با روکش کاغذ عایق می کنند و روی آن را مفتول گالوانیزه می کنند و مانند کانال های موتورخانه رنگ آمیزی می کنند.

عایق کاری موتورخانه

موتورخانه شامل دیگ، کانال های هواساز، لوله های رفت و برگشت و مخازن آب گرم و مخزن انبساط است. که هر یک به شرح زیر توضیح داده می شود.

  • عایق کاری لوله های موتورخانه به طریق زیر انجام می شود.
  • تمیز کردن لوله ها از هر گونه آلودگی
  • لوله های رفت و برگشت گرمایی دوبار ضد زنگ زده شوند.
  • لوله های رفت و برگشت گرمایی و مصرفی عایق پیچی شوند (پشم شیشه و یا پشم سنگ) و روکش کاغذی سپس روی آن با سیم مفتولی نازک گالوانیزه پیچیده می شود. یا عایق پیش ساخته بدون روکش عایق شوند و در عایق با چسب کاغذی پوشیده شود.
  • برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل عایق لوله ها روی آن نوار پلاستیکی به عرض 10 تا 15 سانتی متر پیچیده شود.
  • برای اینکه سطح عایق کاملا صاف شود از مقواری جعبه شیرینی استفاده کنید آن ها را به عرض مناسب با قطر عایق لوله بریده و به دور عایق می بندند و نوار چسب کاغذی می زنند.
  • زانو ها و سه راهی ها را به وسیله کاغذکشی می پوشانند و از تکه های باریک مقوا استفاده می کنند و به طریقی که بعدا توضیح داده می شود رنگ آمیزی می شوند.

عایق کاری موتورخانه و سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان

عایق کاری کانال ها

  • کانال ها را از هر گونه آلودگی پاک کنید (گچ – سیمان – گل رس)
  • کانال های رفت و برگشت را با پشم شیشه و پشم سنگ عایق کنید با روکش کاغذ و روی آن را مفتول گالوانیزه بپیچید.
  • سپس به طریق که در ادامه گفته می شود آن را زنگ آمیزی کنید.

عایق کاری مخازن آب گرم – انبساط باز

  • سطح مخازن را کاملا تمیز کنید.
  • سطح مخزن را با پشم شیشه یا پشم سنگ با روپوش کاغذ عایق پیچی و روی آن را سیم مفتول نازک گالوانیزه بپیچید.
  • در پایان به ترتیب زیر رنگ آمیزی کنید.

پارچه پیچی و رنگ آمیزی

پارچه به دور مخازن آب گرم مصرفی، انبساز باز، لوله ها، کانال ها به شرح زیر انجام می شود:

  • مقدار لازم پودر مل و چسب را در بشکه ای که حدود چهل لیتر آب دارد بریزید و کاملا مخلوط کنید تا چسب غلیظی تولید شود.
  • پارچه متقال را در اندازه معین برید و داخل بشکه فرو کنید تا کاملا خیس و آغشته به چسب شود.
  • پارچه آغشته با محلول چسب به دور عایق لوله ها، کانال ها و مخازن بسته و لبه های آن را در مرحله آخر روی هم قرار دهید و کاملا بکشند تا صاف شود و منفذ های پارچه پوشیده شود.
  • پس از این مرحله عایق آماده رنگ آمیزی شود.
حتما بخوانید!
مقایسه چیلر تراکمی و چیلر جذبی

رنگ آمیزی عایق

بعد از اینکه پارچه روی عایق کاملا خشک شد رنگ آمیزی به شرح زیر انجام می شود.

  • کلا دو دست رنگ روی پارچه زده می شود اول آستر و بعد روکش
  • روی پارچه لوله ها، کانال ها، مخازن آب گرم و انبساط باز رنگ روغنی سفید شیری زده شود.
  • روی لوله های گازسوز رنگ روغنی زرد زده شود.
  • روی لوله های آتش نشانی رنگ قرمز زده شود.
  • روی لوله های آب سرد مصرفی و گازوئیل رنگ روغنی سفید شیری زده شود.
  • روی لوله های هواگیری و تخلیه و تکیه گاه ها، پایه ها و بست ها رنگ روغنی مشکی زده شود.

علامت گذاری لوله ها

لوله ها را به وسیله نوار پسب رنگی به شرح زیر علامت گذاری کنید:

  • پهنای نوار چسب باید 4 سانتی متر و به صورت حلقه به دور لوله بسته می شود.
  • فاصله دو نوار کنار هم که روی لوله پیچیده می شود به اندازه عرض نوار یعنی 4 سانتی متر باید باشد.
  • فاصله نوار چسب روی دستگاه ها مثل دیگ، مخزن ها، پمپ ها، شیرها، محل ورود و خروج لوله ها از دیوار باید 3 سانتی متر باشد.
  • جهت عبور جریان مایع داخل لوله با فلش نشان داده میشود.
  • فلش در دو طرف لوله و در طراز محور لوله زده می شود. طول فلش 30 سانتی متر و عرض آن 2/5 سانتی متر است.
  • تعداد و رنگ نوار چسب برای مصارف مختلف فرق می کند.
  • لوله های رفت و برگشت سیستم گرمایی یک نوار به رنگ نارنجی
  • لوله های آب گرم رفت و برگشت مصرفی دو نوار آبی روشن
  • لوله های آب سد مصرفی یک نوار آبی روشن
  • لوله های گازوئیل یک نوار قهوه ای

تحریریه تیم خدمات فنی مهندسی به فیکس

2 دیدگاه برای “روش عایق کاری لوله و کانال

  1. پیمان گفته:

    با سلام و تشکر از مطالب مفیدتان،سوالی داشتم،، در ساختمان ما از موتورخانه دو لوله برای خروج بخار و دود به پشت بام هدایت شده ، و بخاطر اصولی کار نکردن و عایق نزدن در قسمت پشت بام که بصورت شیروانی هست و حالت مثلت دارد و لوله ها از داخل ان عبور و به پشت بام رفته،ک مدتی از داخل ان قطره های اب به پایین میریخت،، رفع مشکل کردیم و دمپر های زیر شیروانی را باز کردیم که هوا جریان داشته باشد،ولی متاسفانه الان بخار به داخل دیوار واحد طبقه سوم نفوذ کرده و دیوار ی ک چسبیده به لوله ها است رو خیس کرده، به نظر شما با عایق بندی لوله های خروج مشکل رفع خواهد شد،،و با چه مصالحی پیشنهاد میکنید،روی لوله های خروج بخار و دود عایق بندی انجام شود،،تشکر

    • تحریریه به فیکس گفته:

      سلام
      این مورد اولا می بایست از نزدیک بررسی شود، چرا که بدون بررسی و بازدید نمی توان نظر قطعی داد و همچنین در مورد درزبندی لوله های دودکش هم می بایست جنس دودکش رو اعلام کنید.
      برای اطلاعات بیشتر با شماره های داخل سایت تماس حاصل کنید. ممنون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *