محاسبه سایز لوله گاز ساختمان

در این مقاله قصد داریم به ساده ترین حالت، محاسبه سایز لوله گاز ساختمان را تشریح کنیم. در اینجا سایزینگ لوله ساختمان بر اساس مقررات ملی مبحث 17 ساختمان برای اجرای لوله کشی گاز تشریح شده و این روش تعیین قطر لوله گاز ساختمان در کل کشور مورد تایید می باشد.

متغیرهای تعیین سایز لوله گاز ساختمان

برای تعیین قطر لوله گاز به دو پارامتر اصلی نیاز است:

• مقدار مصرف گاز
• دورترین مسیر لوله کشی

مقدار مصرف گاز

اولین پارامتر در محاسبه قطر لوله گاز ساختمان، مقدار مصرف گاز است. برای تعیین مقدار مصرف گاز، ابتدا تمامی مصرف کننده های ساختمان را لیست می کنیم و از جدول زیر مقدار مصرف آن را محاسبه می کنیم.

نکته: جدول بالا از مقررات ملی ساختمان مبحث 17 برداشت شده است. اما مقدار مصرف پکیج های حرارتی ساختمان ذکر نشده است اما می توانید مصرف پکیج را به صورت زیر محاسبه کنید.

مصرف گاز پکیج

• تا مساحت 100 متر مربع: 2.5 متر مکعب در ساعت
• از 100 تا 200 متر مربع: 3.5 متر مکعب در ساعت
• از 201 تا 300 متر مربع: 5 متر مکعب در ساعت

تعیین طولانی ترین مسیر

برای تعیین دورترین مسیر لوله کشی،متراژ لوله کشی را  از نقطه رگولاتور تا دورترین مصرف کننده ساختمان با توجه به نوع نقشه ساختمان (که معمولا در آخرین طبقه ساختمان و دورترین نقطه قراردارد) را محاسبه کنید.

اگر ساختمان دارای نقشه طراحی مناسبی باشد، پیدا کردن این مقدار بسیار ساده است.

محاسبه نهایی قطر لوله گاز

با داشتن دو مقدار بالا از طریق جدول زیر مقدار سایز لوله را محاسبه می کنیم:

بر اساس طولانی ترین مسیر و مقدار مصرف گاز از طریق جدول بالا انتخاب می شود.

نکته: در صورتی که مقدار ها به طور دقیق در جدول ذکر نشده باشد، مقدار بزرگتر بعدی باید در نظر گرفته شود.

مثال: اگر بخواهیم قطر لوله اصلی ساختمانی را که طولانی ترین مسیر لوله کشی 73 متر باشد و مقدار مصرف 15 متر مکعب بر ساعت باشد را محاسبه کنیم. ابتدا به جدول بالا مراجع کرده طولانی ترین مسیر (که 73 باشد) در جدول به طور دقیق مشخص نیست پس به مقدار بزرگتر بعدی(80) مراجعه می کنیم. سپس در سطر 80 مقدار مصرف (که 15) هست را به طور دقیق نداریم اما مقدار بزرگتر بعدی (18.8) را انتخاب می کنیم. پس تقاطع طول 80 و مصرف 18.8 لوله سایز 2 اینچ خواهد بود.

محاسبه مقاطع قسمت های دیگر لوله کشی

اگر بخواهیم تک به تک قسمت های دیگر لوله کشی گاز را محاسبه کنیم روند انجام تعیین سایز لوله گاز دقیقا به همین صورت است.

پس برای تک تک قسمت های لوله کشی مقدار مصرف عبوری از آن را حساب می کنیم.

نکته: مقدار طولانی ترین مسیر لوله کشی در کل فرآیند سایزینگ لوله کشی ساختمان عددی ثابت است. پس ابتدا طبق جدول طولانی ترین مسیر از رگولاتور تا دورترین مصرف کننده را محاسبه کنید و برای تک تک قسمت های لوله کشی گاز ساختمان از همان استفاده کنید.

نکته: حداقل سایز لوله اصلی ساختمان 1 اینچ می باشد. پس اگر برای خط اصلی ساختمان هر عددی کمتر از 1 اینچ محاسبه کردید، بایستی آن را به 1 اینچ افزایش دهید.

تعیین سایز لوله کنتور

یکی از مواردی در مقررات ملی مبحث 17 ساختمان ذکر نشده اما دانستن آن ضرورت دارد شناخت انواع کنتور گاز و پارامتر های مهم آن است. جدول زیر هر یک از مقادیر مهم در لوله کشی گاز در قسمت کنتور را مشخص کرده است.

با توجه به مصرف کل ساختمان مدل کنتور تعیین شده و بر اساس آن بقیه مقادیر مشخص می شود.

در صورتی که مقادیر بالا برایتان نا مفهوم است می توانیم از طریق عکس زیر یک نمونه کنتور و رگولاتور و اتصالات مربوط به آن را مشاهده کنید.

مثال تعیین قطر سایزینگ لوله گاز ساختمان

طبق نقشه ایزومتریک زیر قطر هر یک از مقطع های لوله کشی مشخص شده است.

برای محاسبه قطر لوله گاز ساختمان مراحل زیر را طی می کنیم:

تعیین طولانی ترین مسیر:

20+20+120+20+270+100+20+250+150+240+250+210+300+130+180+280+180+160+70= 2970

پس طولانی ترین مسیر 2970 سانتی متر یا 29.7 متر شد.

چون مقدار دقیق آن در جدول نیست عدد بزرگتر بعدی عدد 30 را به عنوان طولانی ترین مسیر در نظر می گیریم.

تعیین مصارف گاز:

• مصرف RC (کباب پز یا پلوپز خانگی): 0.3 متر مکعب بر ساعت
• مصرف H (بخاری خانگی): 0.6  متر مکعب بر ساعت
• مصرف GC (اجاق گاز خانگی): 0.7 متر مکعب بر ساعت
• مصرف WH (آبگرمکن مخزن دار): 1.5 متر مکعب بر ساعت

مقدار کل مصرف:

RC+2*H+GC+WH= مقدار مصرف کل ساختمان

1.5 + 0.7 + 0.6*2 + 0.3 = مقدار مصرف کل ساختمان

3.7 = مقدار مصرف کل ساختمان

پس مقدار مصرف کل ساختمان عدد 3.7 متر مکعب بر ساعت می باشد که چون عدد دقیق در جدول در قسمت 30 متر موجود نیست به عدد بزرگتر بعدی در تقاطع عدد 30 متر و 5.3 متر مراجعه کرده پس سایز لوله عدد 1 اینچ را انتخاب می کنیم.

بقیه مقاطع و انشعابات لوله کشی نیز از همین طریق قابل انجام است.

محاسبه بقیه قسمت ها

با توجه به نکته گفته شده در بالا در تمامی مقاطع عدد 30 به عنوان طولانی ترین مسیر ثابت خواهد بود و تنها مقدار مصرف در مسیر لوله کشی تغییر می کند و با گرفته شدن انشعاب در لوله مصرف در آن مقطع کاهش یافته و به طبع آن سایز لوله کاهش می یابد.

تمامی سایز های لوله در نقشه مشخص است. به عنوان تمرین می توانید بقیه انشعابات لوله کشی را سایز کنید.

در صورت وجود هر گونه ابهام و سوال آن را در قسمت نظرات عنوان نموده تا کارشناسان به فیکس در اسرع وقت به آن پاسخ دهند.

تحریریه تیم خدمات فنی مهندسی به فیکس