اجرای لوله کشی گاز ساختمان
گاز به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای هر واحد مسکونی، تجاری و صنعتی به شمار می‌رود. از همین رو هیچ ساختمانی بدون اجرای لوله کشی گاز معنا و مفهوم ندارد. همان‌طور که می‌دانید، لوله‌کشی بسته به سیالی که در داخل لوله‌ها جریان پیدا می‌کند، به دو دسته لوله‌کشی تر و خشک تقسیم می‌شوند. لوله کشی گاز در ردیف لوله‌های خشک قرار می‌گیرد. خوشبختانه لوله کشی گاز در مقایسه با لوله‌های دیگر از پیچیدگی کمتری برخوردار است. حساس‌ترین بخش در این زمینه، انتخاب و اجرای صحیح اتصالات است. با ذکر این نکته مهم در ادامه با ما همراه باشید تا در خصوص اصول اجرای لوله کشی گاز به طور مفصل بحث و بررسی کنیم.
درخواست اجرای لوله کشی گاز در به فیکس
در صورتی که درخواست اجرای لوله کشی گاز از شرکت به فیکس را دارید می توانید با شماره های داخل سایت تماس حاصل نموده و یا فرم زیر را پر کنید تا کارشناسان به فیکس در اسرع وقت با شما تماس حاصل نمایند.
اجرای لوله کشی گاز به چند حالت امکان‌پذیر است
با توجه به شرایط پروژه و همچنین خواسته کارفرما، لوله کشی گاز به دو صورت روکار و توکار انجام می‌شود. هریک از این دو روش اجرای لوله‌کشی، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که در این قسمت نگاهی به آن‌ها می‌اندازیم.
اجرای لوله کشی گاز توکار
این نوع لوله کشی گاز در معرض دید قرار ندارد. معمولاً در زمانی که یک ساختمان به مراحل پایانی سفت‌کاری خود می‌رسد، کار لوله‌کشی توکار نیز آغاز می‌شود. از نظر زمانی، بهترین زمان برای اجرای لوله کشی گاز توکار آخرین مرحله از اجرای لوله‌کشی تأسیسات ساختمان است. بعد از اتمام فرآیند احداث ساختمان، برای دسترسی به خطوط لوله گاز باید حتماً دریچه‌ای برداشته شود یا مانعی تخریب شود.
لوله‌های گاز توکار که در داخل ساختمان تعبیه می‌شوند، بار مرده زیادی را تحمل نمی‌کنند. به همین دلیل نیاز به تدابیر خاصی برای جلوگیری از وارد شدن آسیب احتمالی ناشی از فشار خارجی به آن‌ها نیست. اما در مقابل خطوط لوله‌کشی که در محوطه‌هایی مثل پارکینگ‌ها اجرا می‌شوند، بار زیادی را باید تحمل کنند. به همین دلیل حتماً باید به‌صورت دفنی و داخل کانال اجرا شوند. پس از اتمام لوله کشی نیز داخل کانال باید با ماسه پر شود تا نقش ضربه‌گیر را برای لوله ایفا کند. همچنین اگر به هر دلیلی امکان نفوذ آب به داخل کانال وجود دارد، باید اطراف آن به‌خوبی قیرگونی شود تا مانع از وقوع این اتفاق شویم. عمق اجرای لوله کشی گاز توکار در محوطه‌های بیرونی به‌صورت زیر تعیین می‌شود:
- اگر محل تردد خودروهای سبک و نیمه‌سنگین باشد، عمق 40 سانتی‌متر کفایت می‌کند.
- اگر خودروهای سنگین یا فوق سنگین از محل عبور می‌کنند باید عمق یک متری لحاظ شود.
اجرای لوله کشی گاز روکار
همان‌طور که از اسم این روش اجرای لوله‌کشی مشخص است، تمام اجزای لوله به طور کامل در معرض دید قرار دارند. این روش بیشتر برای دو نوع پروژه مناسب است که عبارت‌اند از:
- ساختمان‌های آماده بهره‌برداری
- ساختمان‌های در حال بهره‌برداری
اجرای این نوع لوله‌کشی می‌تواند در مجاورت سقف یا کف ساختمان صورت بگیرد. البته اگر در مجاورت سقف ساختمان خطوط لوله تعبیه شوند، ایمنی کار در سطح بالاتری قرار می‌گیرد. معمولاً در اجرای لوله کشی گاز روکار توصیه می‌شود که خطوط لوله در فاصله 10 سانتی‌متری از سقف ساختمان تعبیه شوند تا فضای کافی برای تعمیر و نگهداری لوله‌ها در آینده فراهم شود. انشعابات لوله‌ها به‌صورت عمودی به سمت هریک از یک لوازم گازسوز در ساختمان کشیده می‌شوند. البته قبل از آنکه به محل مصرف برسد باید حتماً به حالت افقی دربیاید و سپس شیر مصرف برای آن تعبیه شود.
جنس لوله‌ها در اجرای لوله کشی گاز
در اجرای لوله کشی گاز از لوله‌هایی با سه جنس مختلف استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:
1. لوله‌های فولادی
اصلی‌ترین لوله برای اجرای لوله کشی گاز، لوله‌های فولادی هستند. جنس لوله‌های فولادی معمولاً از فولاد سیاه انتخاب می‌شود. این نوع لوله‌ها به دو صورت درزدار و بدون درز تولید می‌شوند. برای تولید لوله‌های فولادی از سه استاندارد مطرح در کشور ما استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:
- استاندارد ملی ایران به شماره 3360
- استاندارد APL 5L
- استاندارد DIN 2440
در طراحی این لوله‌ها باید دقت داشت که سطح داخلی و خارجی آن‌ها حتماً صیقلی و صاف باشد.
2. لوله‌های مسی
معمولاً نصاب‌ها از لوله‌های مسی برای نصب وسایل گازسوز ثابت به شیر مصرف استفاده می‌کنند. حداکثر طول این لوله‌ها در محل اجرای لوله کشی گاز 1.5 متر است. درصورتی‌که نصاب تشخیص دهد در موقعیت خطرات احتمالی جدی وجود دارد، نباید از لوله‌های مسی استفاده کند. این نوع لوله‌ها بر مبنای استاندار ASTM B 88 – 2005 تولید می‌شوند.
3. لوله‌های پلاستیکی
این نوع لوله‌ها از جنس لاستیک مصنوعی تولید می‌شوند که جدار داخلی آن‌ها با لایه‌ای از مصالح مخصوص، مقاوم‌سازی شده است. از این نوع لوله‌ها جهت اتصال دستگاه‌های گازسوز به سیستم لوله‌کشی گاز استفاده می‌شود. حداکثر طول آن در محل اجرای لوله کشی گاز 1.2 متر است. برای تولید آن‌ها نیز از استاندارد ملی به شماره 774 استفاده می‌شود.
اتصالات مورد استفاده در اجرای لوله کشی گاز
طبیعی است که اجرای یکپارچه هیچ سیستم لوله‌کشی امکان‌پذیر نیست و باید حتماً از اتصالات در هر سیستم لوله‌کشی استفاده شود. اتصالات مورد استفاده در اجرا لوله کشی گاز از جنس فولادی هستند. این اتصالات به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- اتصالات فولادی جوشی: اتصالات جوشی بدون درز برای لوله‌کشی توکار و اتصالات جوشی درزدار برای لوله‌کشی روکار استفاده می‌شوند.
- اتصالات دنده‌ای: از این دسته از اتصالات در موقعیت‌های مختلف (به‌خصوص محل اتصال شیرها به سیستم لوله‌کشی) به تشخیص نصاب یا مهندس پروژه استفاده می‌شود. این دسته از اتصالات نیاز به آب‌بندی با نوار تفلون دارند.
شیرهای مورد استفاده در اجرای لوله کشی گاز
همان‌طور که می‌دانید شیرهای (Valve) مختلفی در بازار تولید می‌شوند که هرکدام در اجرای خطوط پایپینگ کاربرد خاصی دارند. برای خطوط لوله کشی گاز معمولاً از شیر ربع‌گرد توپی استفاده می‌شود. این شیرها بر مبنای اندازه به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- شیر برنجی: شیرهای تا اندازه 2 اینچ از جنس برنج تولید می‌شوند و اتصال آن‌ها نیز دنده‌ای است.
- شیر فولادی: شیرهای با اندازه بیش از 2 اینچ از جنس فولاد تولید می‌شوند و اتصال آن‌ها فلنجی، جوشی یا دنده‌ای است.
عایق‌کاری در اجرای لوله کشی گاز
یکی از مهم‌ترین تهدیداتی که خطوط لوله‌کشی گاز را در معرض خطر می‌دهد، خوردگی است. بسته به اینکه خطوط لوله به‌صورت روکار یا توکار اجرا شوند، خوردگی یک خطر جدی به‌حساب می‌آید که حتماً برای جلوگیری از آن فکری کرد. علاوه بر عوامل خارجی باید فشار داخل لوله‌ها را نیز به‌عنوان یک عامل مخرب تأثیرگذار روی پوشش داخلی و خارجی لوله در نظر گرفت. همین مسئله باعث می‌شود که انتخاب و اجرای عایق مناسب برای لوله‌ها به یکی از مهم‌ترین نکات در اجرای خطوط لوله‌کشی گاز تبدیل شود. عایق‌کاری لوله‌ها به دو صورت انجام می‌شود:
1. عایق‌کاری لوله گاز روکار
بهترین راه برای محافظت کردن از لوله‌های گاز روکار، رنگ‌آمیزی آن‌ها است. البته باید توجه داشته باشید که قبل از رنگ‌آمیزی حتماً باید بدنه خارجی لوله از آلودگی‌ها و چربی‌ها پاک شود. بنزین بهترین ماده برای تمیزکردن سطح لوله‌های گاز به شمار می‌رود. البته می‌توانید با مواد شیمیایی اسیدی ضعیف نیز این کار را انجام دهید. بعد از تمیزکردن با بنزین، سطح لوله‌ها را با کمک برس تمیز می‌شود. در انتها نیز لوله‌ها رنگ‌آمیزی می‌شوند. البته باید انتخاب رنگ بسته به میزان رطوبت موجود در محیط صورت بگیرد.
2. عایق‌کاری لوله گاز توکار
برای عایق‌کاری و محافظت از لوله‌های گاز توکار از پرایمر و نوار استفاده می‌شود. بعد از اجرای کامل خط لوله به‌مانند لوله‌های روکار باید یک مرتبه چربی‌زدایی از سطح لوله به طور کامل صورت بگیرد. پس از آن نوبت به استفاده از قلم‌مو می‌رسد تا سطح لوله را به کمک آن پرایمر بزنیم. البته پرایمر زنی باید در شرایط جوی مساعد انجام شود. به‌عنوان مثال زمانی که دمای هوا کمتر از 5 درجه سلسیوس است، نباید اقدام به پرایمر زنی کرد. بعد از اتمام پرایمر زنی باید تا زمانی که اثر انگشت روی لوله باقی نماند منتظر بمانیم.
در نهایت باید با استفاده از نوار روی سطح لوله را کاملاً پوشاند. نکته ضروری این است که حتماً باید توجه داشته باشید که نوار و پرایمر با هم سازگار باشند. بهترین راه برای اینکه از این موضوع آسوده‌خاطر باشید این است که هر دو محصول را از یک برند تهیه کنید. نوارپیچی دور لوله باید باحوصله و به‌صورت یکدست انجام شود.
جوشکاری در اجرای لوله کشی گاز
یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین مراحل در اجرای لوله کشی گاز، جوشکاری است. جوشکاری لوله‌ها و اتصالات به روش برقی با جریان مستقیم انجام می‌شود. از جوشکاری به روش قوس الکتریکی در اجرای لوله کشی گاز استفاده می‌شود. در این روش دو قطع فلزی در حالت مذاب به هم متصل می‌شوند. الکترود نیز نقش متصل‌کننده دو فلز پایه را به یکدیگر ایفا می‌کند. در جریان جوشکاری لوله‌ها، انتخاب نوع الکترود مناسب بستگی به ابعاد لوله‌ها دارد:
- لوله‌های کوچک‌تر از 2 اینچ با الکترودهای E6010 یا E6013 جوشکاری می‌شوند.
- لوله‌های بزرگ‌تر از 2 اینچ با الکترودهای E6010 جوشکاری می‌شوند.
بازرسی‌های لازم پس از اجرای لوله کشی گاز
کنترل کیفیت اجرای لوله کشی گاز باید حتماً بعد از اتمام کار به‌دقت انجام شود. با توجه به حساسیت لوله‌های گاز و اینکه کوچک‌ترین سهل‌انگاری می‌تواند فجایع جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد، لازم است که حتماً کنترل کیفیت خطوط لوله‌کشی به‌دقت صورت بگیرد. در همین راستا دو آزمایش تعریف شده است که به‌صورت خلاصه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:
1. آزمایش استحکام
در این آزمایش هدف بررسی میزان استحکام بدنه لوله، اتصالات و شیرها تحت فشار بالا است. برای این منظور تمام سرهای آزاد خطوط لوله‌کشی و شیرها به طور کامل مسدود می‌شوند. سپس به کمک پمپ و کمپرسور هوا تا فشار 30 پوند بر اینچ مربع داخل خطوط لوله‌کشی به مدت یک ساعت جریان پیدا می‌کند. درصورتی‌که نشتی از هیچ بخشی رخ ندهد، استحکام لوله‌کشی گاز تأیید می‌شود.
2. آزمایش نشتی
آزمایش نشتی باهدف بررسی صحت و دقت فرآیند جوشکاری صورت می‌گیرد. در آزمایش استحکام افت فشارهای جزئی ناشی از جوشکاری نامناسب تشخیص داده نمی‌شود. آزمایش نشتی با فشار 10 پوند بر اینچ مربع به مدت حداقل 24 ساعت انجام می‌گیرد. اگر در طول این 24 ساعت هیچ‌گونه افتی فشاری در بخش‌های مختلف اجرای لوله کشی گاز به‌ویژه محل اتصالات جوشی رخ ندهد، آزمایش نشتی نیز با موفقیت پشت سر گذاشته می‌شود.
چند نکته مهم در خصوص اجرای لوله کشی گاز
اجرای لوله کشی گاز نیاز به رعایت چارچوب‌ها و قوانین متعددی دارد. در این قسمت قصد داریم تا به چند نکته بسیار مهم که باید حتماً رعایت شود، اشاره کنیم:
- حتماً باید از اتصالات استاندارد و مورد تأیید برای اجرای لوله کشی استفاده شود.
- قبل از نصب لوله‌ها و اتصالات، کاملاً باید بیرون و داخل آن‌ها پاک‌سازی شود.
- خم‌کاری لوله‌های درزدار حتماً باید با استفاده از دستگاه مخصوص این کار صورت بگیرد.
- کنتور گاز به‌هیچ‌عنوان نباید در سطح شیب‌دار اجرا شود.
- وزن لوله‌های رایزر (قائم) باید با استفاده از بست‌های مناسب مهار شود.
- عبور لوله گاز از روی سقف کاذب حمام‌ها و مناطق مرطوب دیگر مانند استخر و جکوزی ممنوع است.
- در موقعیت‌هایی که لوله‌کشی در معرض حرارت یا سرمای شدید قرار می‌گیرد، باید تمهیدات لازم برای کنترل انقباض و انبساط لوله‌ها در گذر زمان اندیشیده شود.
- دودکش وسایل گازسوز باید به‌صورت مستقل و منطبق بر استانداردها اجرا شود.
با به‌فیکس ایمنی، سرعت و کیفیت را با هم تجربه کنید
سعی کردیم به‌صورت خلاصه به مهم‌ترین سرفصل‌هایی که برای اجرای لوله کشی گاز در مکان‌های مختلف باید در نظر گرفته شود، بپردازیم. واقعیت این است که اجرای این اصول و ضوابط ایمنی باید با وسواس بسیار بالا انجام شود؛ چراکه خطوط گاز فوق‌العاده حساس هستند. این خطوط نه‌تنها باید در شرایط عادی هیچ‌گونه مشکلی نداشته باشند، بلکه باید مقاومت بسیار بالایی در برابر عوارض طبیعی مانند زلزله داشته باشند.
تیم فنی مهندسی به‌فیکس از سال 1397 فعالیت خود در زمینه تأسیسات مکانیکی را در کشور آغاز کرده است. در مجموعه به‌فیکس تعدادی از برترین کارشناسان جوان و درعین‌حال متخصص در حوزه تأسیسات مکانیکی گرد هم آمده‌اند. با استفاده از خدمات اجرای لوله کشی گاز به‌فیکس چند مزیت مهم برای شما به همراه دارد:
- پروژه شما در سریع‌ترین زمان ممکن عملیاتی به بهره‌برداری خواهد رسید.
- تمام دستورالعمل‌های ایمنی و ضوابط استاندارد در طول کار موبه‌مو رعایت خواهد شد.
- به‌فیکس از کیفیت خدمات خود اطمینان دارد. به همین دلیل گارانتی تعمیرات به مشتریان خود اعطا می‌کند.
- از ابزار و مصالح درجه یک و مرغوب در اجرای پروژه‌ها استفاده می‌شود.
- مشاوره رایگان تلفنی به‌فیکس به‌صورت تمام‌وقت در اختیار شما قرار دارد.
- ما در به‌فیکس علاوه بر ارائه خدمات در بالاتری کیفیت ممکن، به فکر جیب شما هم هستیم.
فراموش نکنید که تأسیسات قلب هر ساختمانی است. قلب ساختمان خود را به دست افراد متخصص بسپارید.