اجرای موتورخانه | ساخت موتورخانه
در صورتی که قصد اجرای موتورخانه به کمک فنی معتبر را دارید می توانید از خدمات شرکت به فیکس استفاده کنید. شرکت به فیکس با سابقه ای طولانی مدت در زمینه اجرای سیستم های تاسیسات، افتخار خدمت رسانی به پروژه های مختلفی در زمینه اجرای موتورخانه و ساخت موتورخانه را داشته است.
درخواست اجرای موتورخانه
در صورتی که قصد اجرای موتورخانه را دارید می توانید با شماره های داخل سایت تماس بگیرید و یا فرم زیر را پر کرده تا کارشناسان به فیکس در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.
در ادامه نکات مهم در اجرای موتورخانه و طراحی موتورخانه خدمت شما ارائه خواهد شد
4 ویژگی اساسی موتورخانه چیست؟
یک موتورخانه استاندارد برای آنکه در بهترین وضعیت قرار داشته باشد، باید 4 ویژگی اساسی داشته باشد که هر کدام از آن‌ها در جایگاه خود نقش بسزایی را ایفا می‌کنند. این 4 ویژگی عبارت‌اند از:
1. طراحی و اجرای موتورخانه مبتنی بر محاسبات دقیق
اجرای موتورخانه بدون محاسبات بار حرارتی، برودتی و همچنین آب گرم بهداشتی مورد نیاز در یک ساختمان عملا امکان‌پذیر نیست. اولین و مهم‌ترین شرط اجرای موتورخانه موفق، در اختیار داشتن اطلاعات متقن و دقیق مبتنی بر محاسبات علمی از شرایط ساختمان و نیاز آن است. در این مرحله با استفاده از استانداردهای تهویه مطبوع، اطلاعات ضروری و محاسبات مورد نیاز برای طراحی موتورخانه استخراج می‌شود.
2. تهیه تجهیزات و اجرای موتورخانه با حداقل هزینه
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم و ضروری در خصوص موتورخانه‌ها این است که تجهیزات مورد نیاز باید بر اساس مطالعه دقیق تهیه شود. گاهی اوقات خرید یک تجهیز اشتباه می‌تواند عملکرد تمام مجموعه موتورخانه را تحت تأثیر قرار دهد. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد آن است که باید مبتنی بر شرایط پروژه و بودجه در اختیار تصمیم‌گیری صحیحی در خصوص خرید تجهیزات صورت بگیرد تا از محل آن هزینه‌های اجرای موتورخانه نیز بهینه‌سازی شود.
3. بیشترین راندمان و عمر مفید کاری
گاهی اوقات توجه مجریان پروژه صرفا معطوف به کاهش هزینه‌های اجرایی می‌شود. معمولا در این گونه مواقع فشارها و درخواست‌های کارفرما است که باعث می‌شود مجریان پروژه برای انتخاب تجهیزات مناسب تا حدودی با دست بسته مواجه شوند. اما نکته بسیار مهمی که وجود دارد، آن است که یک موتورخانه استاندارد باید در حدود 20 الی 30 سال بسته شرایط پروژه عمر مفید کاری داشته باشد. این مهم محقق نمی‌شود مگر در شرایطی که در خرید تجهیزات و اجرای موتورخانه این نکته مهم مد نظر قرار داشته باشد.
البته کارفرما باید توجه داشته باشد که هزینه‌های تعمیر و نگهداری موتورخانه با رعایت نکردن برخی اصول در زمان اجرا، به طور تصاعدی افزایش پیدا می‌کند و این مسئله بعضا هزینه سنگین‌تری در مقایسه با هزینه‌های ناچیز اولیه به کارفرما تحمیل می‌کند.
4. ایمنی و در دسترس بودن تجهیزات موتورخانه
با توجه به حساس بودن تجهیزات موجود در موتورخانه و فرآیندهایی که در آن‌ها صورت می‌پذیرد، ایمنی به عنوان یک شاخصه بسیار مهم در اجرای موتورخانه به شمار می‌رود که باید حتما در تک‌تک تصمیم‌گیری‌های مجریان پروژه مد نظر قرار داشته باشد. نکته دیگری که توجه به آن اهمیت دارد این است که تجهیزات مستقر در موتورخانه فارغ از عملکرد و ابعادشان باید به راحتی در دسترس باشند. واقعیت این است که امکان بروز هرگونه مشکلی در تجهیزات موتورخانه وجود دارد. به همین دلیل باید در هنگام نصب تجهیزات، ملاحظات لازم برای تعمیر و نگهداری آن‌ها در نظر گرفته شود.
19 نکته مهم اجرای موتورخانه
تمام فعالیت‌های طراحی و اجرای موتورخانه باید همزمان هریک از چهار ویژگی که در بالا مطرح کردیم را ارضا کند. البته طبیعی است که در برخی از فعالیت‌ها نقش ویژگی‌های خاصی پر رنگ‌تر از سایرین می‌شود. در همین راستا مهم‌ترین نکات اجرایی موتورخانه را در ادامه مورد به مورد بررسی می‌کنیم.
1. مساحت موتورخانه
تجربه انجام پروژه‌های مختلف از سوی کارشناسان به فیکس نشان می‌دهد که چیزی در حدود 4 تا 8 درصد مساحت زیربنای ساختمان باید برای مساحت موتورخانه اختصاص پیدا کند. البته معمولا در اکثر پروژه‌های مسکونی، بیمارستانی و اداری که در حال حاضر اجرا می‌شوند، اختصاص معادل 5 درصد مساحت زیربنا به موتورخانه کفایت می‌کند.
2. انتخاب موقعیت مناسب اجرای موتورخانه
برای انتخاب موقعیت مناسب اجرای موتورخانه باید چندین نکته اساسی را مد نظر قرار دهید که در این قسمت به تعدادی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- با توجه به قیمت هر متر مربع ساختمان در حال حاضر برای کارفرما خیلی مهم است که بیشترین متراژ ساختمان را به فروش برساند تا درآمد خود را به حداکثر مقدار ممکن برساند. در چنین شرایطی مجریان پروژه باید به فکر شناسایی فضاهای غیر مفید در ساختمان برای احداث موتورخانه باشند. تصور کنید یک موتورخانه با زیربنای 100 متر مربع در یک ساختمان مسکونی احداث شود. متوسط قیمت هر متر مربع ساختمان در شهر تهران در سال 1400 بیش از 30 میلیون تومان است. با یک محاسبه ساده مشخص می‌شود که 3 میلیارد تومان ارزش فضایی است که برای احداث موتورخانه اختصاص می‌یابد که عدد فوق‌العاده قابل توجهی است.
- در فاز صفر احداث یک پروژه ساختمانی باید تصمیم‌گیری نهایی در خصوص محل احداث موتورخانه صورت بگیرد.
- موضوعات مرتبط با توسعه موتورخانه در آینده نیز حتما باید برای انتخاب موقعیت اجرای موتورخانه لحاظ شود. بسیاری از پروژه‌های صنعتی، دانشگاهی، بیمارستان‌ها و … به مرور زمان برنامه‌های توسعه اجرا می‌کنند که باید در خصوص موتورخانه نیز این ملاحظات مد نظر قرار بگیرد.
3. سطح نویز مجاز برای موتورخانه
یکی از نکات بسیار مهمی که در طراحی و اجرای موتورخانه باید حتما مد نظر قرار بگیرد، سطح نویز مجاز برای این واحد تأسیساتی است. تعیین سطح نویز مجاز کاملا وابسته به کاربری ساختمان است. گاهی اوقات یک ساختمان کاربری استودیو موسیقی دارد و کار ضبط موسیقی در آن انجام می‌شود. در این ساختمان طبیعی است که کوچک‌ترین نویز ممکن است تأثیر منفی روی کار استودیو داشته باشد. در چنین شرایطی باید با استفاده متریال‌ها و عایق‌های آکوستیک سطح نویز انتقالی به درون ساختما را به حداقل مقدار ممکن کاهش داد. به عنوان مثال استفاده از پشم شیشه و پشم سنگ به عنوان عایق و نصب ضربه‌گیر برای تجهیزاتی مانند پمپ‌ها نقش بسیار مفیدی را در کاهش سطح نویز ایفا می‌کند.
4. اجرای موتورخانه در تراز منفی یا بیرون از ساختمان
تصمیم‌گیری در خصوص محل احداث موتورخانه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. دو گزینه اصلی پیش روی مجریان پروژه و کارفرمایان وجود دارد؛ اجرای موتورخانه در تراز منفی ساختمان یا اجرای آن در محیطی بیرون از ساختمان. هر کدام از این دو گزینه مزایا و ملاحظاتی را به همراه دارند که برای تصمیم‌گیری در خصوص انتخاب هریک باید حتما به آن‌ها توجه داشته باشید. این نکات عبارت‌اند از:
- طراحی موتورخانه در بیرون از ساختمان مشکل تولید نویز را به کلی برطرف می‌کند.
- طراحی بیرون از ساختمان شرایط را برای پروژه‌های توسعه موتورخانه مهیاتر می‌کند.
- با طراحی موتورخانه در تراز منفی طول جوشکاری لوله و لوله‌کشی، هد پمپ‌ها و افت فشار در لوله‌ها به مراتب کاهش پیدا می‌کند.
- طراحی موتورخانه در بیرون ساختمان امکان فروش فضای بیشتری از زیربنا را به مالک می‌دهد.
- برای انتقال لوله‌ها و ایجاد مسیر دسترسی به موتورخانه بیرون از ساختمان باید ترنچ و تونل‌های آدم رو احداث شود.
- موتورخانه در تراز منفی ساختمان نیاز به رمپ انتقال تجهیزات دارد.
- موتورخانه در تراز منفی مشکل هواگیری در لوله‌ها را برطرف می‌کند و نیازی به شیر هواگیر نخواهیم داشت.
5. تهیه نقشه‌های دقیق موتورخانه
نقشه‌های دقیق موتورخانه باید با استفاده از نرم‌افزارهایی از قبیل اتوکد طراحی شود. در این نقشه‌ها باید تمام جزئیات مرتبط با محب قرارگیری تجهیزات موتورخانه، کانال‌ها و ترانشه‌های عبور لوله و همچنین مسیرهای دسترسی به طور دقیق در موتورخانه مشخص شود. اجرای موتورخانه بدون در دست داشتن این نقشه‌های راهنما عملا امکان‌پذیر نیست. نکته مهم این است که نقشه موتورخانه باید به صورت منحصربه‌فرد و متناسب با شرایط هر پروژه به صورت جداگانه و مستقل طراحی شود.
6. در نظر گرفتن فضای کافی برای انتقال تجهیزات
در اجرای موتورخانه باید حتما توجه شود که مسیرهای لازم برای انتفال تجهیزات به درون فضای موتورخانه در نظر گرفته شود. تعیین این مسئله منوط به انجام محاسبات دقیق طراحی و همچنین انتخاب تجهیزات است. بعد از انجام این دو مرحله با توجه به ابعاد بزرگ‌ترین تجهیز موتورخانه باید مسیرهای دسترسی و انتقال تجهیزات به داخل موتورخانه تعریف شود. در پروژه‌های مختلف شرایط کاملا متفاوت است. در موتورخانه‌هایی که در تراز منفی ساختمان طراحی می‌شوند، معمولا دسترسی را با استفاده از رمپ‌ها در نظر می‌گیرند.
7. تدبیر کردن راه‌حل برای جمع‌آوری آب باران
با توجه به اینکه موتورخانه‌ها در طبقات زیرزمین اجرا می‌شوند، همواره خطر نفوذ آب باران و سیل به داخل آن‌ها وجود دارد. در زمان طراحی و اجرای موتورخانه باید تدابیر لاز م برای این منظور اندیشیده شود. معمولا با استفاده از کف‌شور آب باران که در انتهای رمپ‌های ورودی موتورخانه تعبیه می‌شوند، آب باران یا سیل به سمت بیرون از موتورخانه هدایت می‌شود. البته در مناطق ساحلی که عمدتا بارندگی فراتر از حالت معمول است، توصیه می‌شود که موتورخانه در تراز صفر ساخته شود نه تراز منفی.
8. ارتفاع موتورخانه
ارتفاع موتورخانه از چند جهت اهمیت دارد. به طور کلی پیشنهاد می‌شود بین یک تا سه متر ارتفاع موتورخانه بلندتر از ارتفاع بزرگ‌ترین تجهیزی باشد که درون آن تعبیه می‌شود. این کار سه مزیت بزرگ به همراه دارد:
- انتقال و جابجایی تجهیزات به راحتی امکان‌پذیر می‌شود.
- اجرای خطوط لوله‌کشی در موتورخانه راحت‌تر صورت می‌گیرد.
- فضا برای تنفس دستگاه‌هایی مانند بویلر بیشتر می‌شود.
9. طراحی اتاق کارکنان موتورخانه
معمولا در موتورخانه‌های بزرگ اتاقی برای کارکنان موتورخانه در نظر می‌گیرند. چراکه اپراتورهایی باید به صورت دائمی در محل موتورخانه حاضر باشند. دو نکته مهم در خصوص محل احداث اتاق کارکنان موتورخانه وجود دارد که عبارت‌اند از:
- حتما باید یک درب مستقیم به سمت بیرون از موتورخانه برای اتاق کارکنان تعبیه شود.
- محل احداث این اتاق باید به گونه‌ای باشد که اشراف کاملی روی فضای موتورخانه داشته باشد.
10. در نظر گرفتن فضای کافی پیرامون در هر تجهیز در اجرای موتورخانه
یکی از نکات بسیار مهم در اجرای موتورخانه در نظر گرفتن فضای کافی برای هر تجهیزی است که درون موتورخانه نصب می‌شود. در اصطلاح فنی به این فضا clearance گفته می‌شود. معمولا در زمان خرید تجهیزات مختلف دفترچه راهنمایی به همراه آن ارائه می‌شود که فضای مورد نیاز پیرامون آن‌ها را به دقت ذکر می‌کند. رعایت کردن این نکته در راندمان کاری تجهیزات و همچنین تعمیر و نگهداری آن‌ها فوق‌العاده اثرگذار است.
در این قسمت برخی از موارد مهم را در زمینه فاصله بین تجهیزات مرور می‌کنیم:
- فاصله بین دیگ‌های بخار یا چیلرها از هم: حدود 1.5 متر
- فاصله بین دیگ بخار یا چیلر تا دیوار: 1.5 متر
- فاصله سختی‌گیر تا سختی‌گیر: 70 سانتی‌متر
- فاصله سختی‌گیر تا دیوار: 50 سانتی‌متر
- فاصله محور پمپ‌ها: 1 متر
- فاصله منبع با منبع یا دیوار: 50 سانتی‌متر
11. ملاحظات خروج آلاینده‌ها از موتورخانه
نکته مهم دیگری که در اجرای موتورخانه باید مد نظر قرار بگیرد، در نظر گرفتن دودکش یا هواکش برای خارج کردن آلاینده‌ها از فضای موتورخانه است. متأسفانه در برخی پروژه‌ها همان دسترسی که برای انسان‌ها در رفتوآمد به موتورخانه در نظر گرفته شده است را به عنوان مسیر خروج دود در نظر می‌گیرند. این تصمیم از نظر ایمنی اشتباه بزرگی است. چراکه امکان ورود آلاینده‌ها به داخل ساختمان را به همراه دارد و پس از مدتی قطعا سلامت افراد حاضر را به خطر می‌اندازد. به همین دلیل باید یک یا چند دودکش مجزا در محیط موتورخانه در نزدیکی بویلرها تعبیه شود تا آلاینده‌ها به صورت مستقیم به هوای آزاد منتقل شوند.
ارتفاع دودکش موتورخانه باید بین 2 تا 6 متر از بالاترین سطح ساختمان نیز بالاتر باشد. دلیل این مسئله آن است که دود به داخل ساختمان برنگردد یا به نمای ساختمان آسیب وارد نکند. توجه داشته باشید که اگر ارتفاع دودکس به حدی زیاد باشد که دود در هنگام حرکت به سمت بالا سرد شود، باید در میانه راه فکری برای افزایش حرارت آلاینده‌های درون دودکش کنید تا به مسیر خود ادامه دهند. اندازه قطر دودکش نیز باید مبتنی بر محاسبات فنی صورت بگیرد تا هیچ‌گونه افتی در مسیر حرکت آن شاهد نباشیم.
12. اجرای کف موتورخانه
کف موتورخانه باید به تشخیص مهندس ساختمان با استفاده از بتن مسلح یا غیر مسلح پوشانده شود. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد آن است که کف موتورخانه باید حتما آرماتوربندی شود و فونداسیون مناسبی برای آن در نظر گرفته شود. در ادامه ممکن است تجهیزاتی در موتورخانه نصب شود که در حین کار کردن به طور دائم روغن یا مواد اسیدی از آن نشت کند، در محل نصب این تجهیزات باید از سنگ‌های مقاوم در کف موتورخانه استفاده کرد تا مشکلی به وجود نیاید.
13. انتخاب درب موتورخانه
درب موتورخانه متناسب با ابعاد بزرگ‌ترین تجهیزی که وارد موتورخانه می‌شود، انتخاب می‌گردد. در انتخاب درب برای موتورخانه باید توجه داشته باشید که درب‌های کشویی نسبت به درب‌های دو لنگه برتری دارند. توصیه می‌شود که درب‌های موتورخانه که به فضای آزاد راه دارند را به صورت مشبک تهیه کنید تا به تهویه هوای داخل موتورخانه بیشتر کمک کند. درب رفتوآمد افراد نیز باید به صورت جداگانه از درب انتقال تجهیزات در نظر گرفته شود.
14. انتخاب رنگ مناسب برای دیوار موتورخانه
با توجه به اینکه موتورخانه در زیر زمین عمدتا طراحی می‌شود و دسترسی چندانی به نور طبیعی خورشید در آن وجود ندارد، برای ایجاد شرایط بهتر از نظر روشنایی در موتورخانه توصیه می‌شود که دیوارها با رنگ روشن رنگ‌آمیزی شوند.
- در نظر گرفتن شبکه جمع‌آوری آب در اجرای موتورخانه
یکی از نکات مهمی که در اجرای موتورخانه باید لحاظ شود، مسئله جمع‌آوری آب‌هایی است که در کف موتورخانه جاری می‌شوند. اولین مسئله مهم این به جزء لوله‌های فاضلاب حق نداریم هیچ‌کدام از لوله‌های دیگر درون موتورخانه را به صورت دفنی اجرا کنیم. برای هریک از تجهیزاتی که امکان تشتی از آن‌ها وجود دارد، باید مسیری خاص به سمت شبکه جمع‌آوری آب که به فاضلاب متصل است، در نظر گرفت. در حالت کلی توصیه می‌شود که کف موتورخانه شیب بین 1 تا 2 درصد به سمت شبکه جمع‌آوری آب داشته باشد.
16. اجرای چاه موتورخانه
دو نکته اساسی در خصوص اجرای چاه موتورخانه وجود دارد که عبارت‌اند از:
- چاه موتورخانه باید مستقل از چاه فاضلاب طراحی شود.
- چاه موتورخانه باید ترجیحا بیرون از ساختمان باشد تا دسترسی به آن راحـت‌تر شود.
17. چیدمان تجهیزات درون موتورخانه
از مهم‌ترین نکات اجرای موتورخانه بدون شک نحوه چیدمان تجهیزات است. علاوه بر نکاتی که در خصوص رعایت حریم هر تجهیز برای حفظ مسائل ایمنی و دسترسی نیروهای تعمیر و نگهداری اشاره کردیم، باید چند نکته دیگر را نیز در نظر داشته باشیم که عبارت‌اند از:
- تجهیزاتی که از یک خانواده هستند باید در کنار یکدیگر تعبیه شوند.
- دسترسی تجهیزات به شیرهای بزرگ و کنترلی مناسب باشد.
- هیچ تجهیزی در جلو یا پشت دیگ بخار و چیلر به فاصله 2 متر نباید نصب شود.
- فاصله هر تجهیز نسبت به کف موتورخانه باید مبتنی بر اطلاعات فنی تجهیز لحاظ شود.
- برای دیگ‌های بخار باید چاله کندانس طراحی گردد.
در خصوص فاصله هریک از تجهیزات با کف موتورخانه اهمیت پمپ‌ها در مقایسه با دیگر تجهیزات به مراتب بالاتر است. به این دلیل که عمدتا پمپ‌ها وقتی در تماس مستقیم با آب قرار بگیرند، خیلی زود دچار اختلال می‌شوند و خطرات برق‌گرفتگی یا آسیب دیدن خود پمپ‌ها فوق‌العاده جدی خواهد بود.
18. انتخاب شیشه‌های مش دار برای موتورخانه
گاهی اوقات در اثر احتراق نامناسبی که در دیگ رخ می‌دهد، صدایی شبیه به انفجار در موتورخانه ایجاد می‌شود. این صدا پتانسیل شکستن شیشه‌های معمولی را دارد. به همین دلیل توصیه می شود که از شیشه‌های مش‌دار در بخش‌های مختلف موتورخانه استفاده شود.
19. اجرای مخازن آب موتورخانه
یکی از تجهیزات ثابت مهمی که درون موتورخانه‌ها نصب می‌شود، مخزن است. اجرای مخزن با توجه به اینکه یک بار برای همیشه صورت می‌گیرد، نیازمند دقت بالایی است. در همین راستا چند نکته مهم در طراحی مخازن آب موتورخانه باید لحاظ شود که عبارت‌اند از:
- ابعاد مخزن باید مبتنی بر محاسبات واقعی باشد تا اتلاف آب به حداقل برسد.
- فونداسیون مخزن آب باید با ملاحظات جدی طراحی شود تا در بلندمدت مشکلی ایجاد نشود.
- جوشکاری ورقه‌ها در مخازن باید با نهایت دقت و رعایت استانداردها صورت بگیرد.
اجرای موتورخانه خود را به فیکس بسپارید
در این مطلب 19 مورد از مهم‌ترین نکاتی که باید برای اجرای موتورخانه در نظر داشته باشید را مورد بررسی قرار دادیم. واقعیت این است که نکات اجرایی موتورخانه به همینجا ختم نمی‌شود و ریزه‌کاری‌های فنی بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارد که در حین طراحی و اجرا باید در نظر گرفته شود. کارشناسان خبره و با تجربه به فیکس سال‌ها است که تجربه اجرای پروژه‌های مختلف موتورخانه را در سطح کشور دارند. ما در به فیکس تلاش می‌کنیم تا دانش به‌روز و تجربه را در کنار هم قرار دهیم. به این ترتیب خاطرتان بابت دستیابی به موتورخانه‌ای باکیفیت که سال‌ها می‌تواند بهترین عملکرد را از خود به نمایش بگذارد، آسوده خواهد بود.
همکاری شما با به فیکس مزایای زیر را برایتان به ارمغان خواهد آورد:
- اجرای موتورخانه مبتنی بر اصول علمی و در سریع‌ترین زمان ممکن به پایان می‌رسد.
- تمام خواسته‌ها و ملاحظات کارفرما در اجرای پروژه مد نظر قرار می‌گیرد.
- صفر تا صد کار مبتنی اصول استانداردهای روز دنیا انجام می‌شود.
- از گارانتی خدمات به فیکس بهره‌مند خواهید شد.
- تجهیزات و مصالح مورد استفاده از باکیفیت‌ترین گزینه‌های موجود در بازار هستند.
در کنار موارد فوق همکاران ما در به فیکس آماده ارائه مشاوره رایگان و پاسخ‌گویی به سؤالات شما در زمینه اجرای موتورخانه هستند. به این ترتیب می‌توانید ضمن دریافت مشاوره رایگان برای سفارش طراحی و ساخت موتورخانه با به فیکس اقدام کنید.