انواع لوله ها در تاسیسات

انواع لوله ها

در این مقاله به بررسی انواع لوله ها در ساختمان و تاسیسات می پردازیم و هر یک را به ترتیب بررسی می کنیم.

لوله ها به صورت کلی به موارد زیر تقسیم می شوند:

انواع لوله های مورد استفاده در ساختمان

لوله های پلیمیری

لوله های پلیمیری طرح ها و انواع مختلفی دارند که در ادامه به هر کدام اشاره می کنیم:

لوله پی وی سی PVC

لوله پی وی سی

لوله PVC (Poly Vinyl Chloride) از نظر نوع مواد به کار رفته به دو دسته مواد نو و کهنه (بازیافتی) و نیز به دو گونه فشار ضعیف و فشار قوی تقسیم بندی می گردد. رنگ طوسی پر رنگ (تیره) از مواد نو یا تازه ساخته شده و فشار قوی می باشد. نوع طوسی کمرنگ(روشن) از مواد کهنه (بازیافتی) ساخته شده و فشار ضعیف می باشد. استفاده آن ها در سیستم های فاضلاب بورده و در حدود دمای 50 درجه سانتی گراد را تحمل می کنند. در برابر ضربه و فشار حساس هستند و اتصال آن ها به وسیله چسب PVC میباشد.

لوله سفید

لوله سفید

این نوع لوله ها با نام لوله سفید یا لوله آذین یا لوله PP(Poly Propylene) در بازار موجود است ولی به رنگهایی مثل سفید، آبی، قرمز و سبز نیز موجود است. موارد استفاده از آن ها در لوله کشی های بهداشتی سرد و گرم و سیستم حرارت مرکزی با آب گرم است. برش آن ها با قیچی مخصوص بوده و روش اتصال آن ها با اتوی الکتریکی یا جوش فیوژن می باشد.

نوع قدیمی این لوله ها که عمدتا سبز رنگ بود و بصورت روکار انجام می شد. در مقابل تابش خورشید، داخل آن جلبک تولید می شد که باعث تغییر رنگ، مزه و بوی آب داخل لوله می شد. بنابراین توصیه می شود در لوله کشی روکار با این لوله ها، آن ها را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید. همچنین در صورتی که آب گرم با دمای بالا از داخل آن ها عبور کند باعث انبساط طولی و عرضی زیاد لوله شده که از نظر شکل ظاهری طرح لوله کشی را دچار اشکال می کند، بنابراین می بایست از تعداد بست ها بیشتری در فواصل کمتر(حدود 1 متر) استفاده نمود.

لوله های پوش فیت

لوله پوش فیت

از این لوله ها فقط در سیستم فاضلاب استفاده می شود و روش آب بندی آن توسط واشرهای لاستیکی که در داخل شیاری درون مادگی اتصالات قرار دارد به لوله ها متصل می گردد. به هنگام استفاده از این لوله ها و اتصالات می بایست حتما دهانه خارجی لوله و دهانه داخلی مادگی را به وسیله پارچه ای تمیز کرده و سپس با آغشته کردن سطح خارجی لوله و دهانه داخلی مادگی را به وسیله پراچه ای تمیز کرده و سپس با آغشته کردن سطح خارجی لوله یا سطح داخلی اتصال با محلول آب ریکا اقدام به جا زدن آن ها نمود. پس از جا زدن کامل بایستی لوله را به اندازه 1 سانتی متر به عقب کشید تا لبه واشر کاملا آب بندی را انجام دهد. این لوله ها در برابر فشار تا 4 بار مقاومت می کنند و از مزایای دیگر این لوله ها خود اطفا بودن این لوله هاست. از معایب این لوله ها این است که در خطوط افقی از بست های تعداد زیاد و متعدد در طول مسیر می بایست استفاده نمود.

حتما بخوانید!
بررسی فنی هزینه های تعمیرات و نگهداری

لوله های پلی اتیلن

لوله پلی اتیلن

جنس این لوله ها از پلی مری به نام پلی اتیلن بوده و برای انتقال فاضلاب، آب سرد آشامیدنی، آبرسانی شهری، آبرسانی مزارع استفاده می گردد. این لوله ها در برابر فشار مقاوم بوده ولی در برابر حرارت حساس می باشند.

روش اتصال این لوله به دو صورت جوشکاری فیوژن و اتصالات فیتینگی (مهره-ماسوره) می باشد.

لوله پنج لایه

لوله پنج لایه

در این لوله ها از هسته آلومینیوم استفاده شده است که روی آن داخل سطوح داخلی و خارجی چسب مخصوص قرار می گیرد.

بر روی این چسب ها هم در سطح داخلی و هم سطح خارجی یک لایه پلیمر از جنس PEX یا PERT قرار می گیرد. روش اتصال این لوله ها به دو صورت مهره ماسوره یا پرس می باشد.

این لوله ها دارای عمر بالایی بوده (100 سال) و به علت صاف و صیقلی بودن سطح داخلی آن ها دارای رسوب پذیری تقریبا صفر می باشد و نیز افت فشار کمتری در سیستم لوله کشی ایجاد می کند و به علت وجود لایه آلومینیوم در هسته این نوع لوله ها انعطاف پذیری خوبی دارند و به راحتی با نیروی دست می توان آن ها را فرم داد. به همین دلیل استفاده از اتصالات، مثلا زانو ها در مسیر به حداقل می رشد. این لوله ها تحمل فشار کاری تا 10 بار را دارد. عموما این لوله ها را با اسم شرکت های تولید کننده آن ها در بازار مانند سوپرپایپ، نیوپایپ، پایپکس و … می شناسیم.

البته برخی شرکت ها لوله های 1 لایه با خواص لوله های 5 لایه ساخته است. مزیت این لوله ها توانایی انبساط آن ها می باشد. یعنی اگر آب درون آن ها یخ بزند این لوله ها نمی ترکد بلکه لوله منبسط شده و افزایش حجم می دهد. درصورتی که در لوله های پنج لایه چنین ویژگی وجود ندارد و دچار ترکیدگی می شود. بنابراین برای رفع این ضعف باید لوله های پنج لایه را عایق نمود تا یخ نزند. معمولا لوله های پنج لایه برای مصارف آب آشامیدنی، حرارت مرکزی با آب گرم یا گرمایش از کف استفاده می شود.

حتما بخوانید!
طراحی تأسیسات لوله کشی آب مصرفی ساختمان

لوله های فلزی

لوله فولادی

لوله های فولادی

این لوله ها خود به دو دسته درزدار و بدون درز تقسیم می شوند.

لوله های فولادی درزدار

این لوله ها را در کارخانه از خم کردن ورق های فولادی و جوش دادن درز آنها در شاخه های 6 متری تهیه می کنند و در 2 نوع سیاه و گالوانیزه به بازار عرضه می کنند. از لوله های سیاه در مصارف غیر بهداشتی مانند سیستم حرارت مرکزی و لوله کشی گاز استفاده می کنند و از لوله های گالوانیزه که در واقع همان لوله های سیاه با روکشی از قلع و روی به صورت آبکاری در سطوح داخل و خارج لوله می باشد در مصارف بهداشتی و شرب استفاده می شود.

نکته: روکش قلع و روی سبب می شود که اولا مقاومت این لوله ها در برابر خوردگی و پوسیدگی بالا رفته و ثانیا تاثیر خواص شیمیایی روی آب به حداقل ممکن برسد. (طمع، مزه، رنگ و بو)

نکته: لوله های گالوانیزه را خم کاری و جوشکاری نمی کنند.

نکته: لوله های درزدار تا فشار 10تا 12 بار را می توانند تحمل کنند (فشار آب قبل از ورود به ساختمان 3 تا5 بار است).

لوله های فولادی بدون درز (مانیسمان)

این لوله ها در کارخانه به روش ریخته گری گریز از مرکز در اندازه های 6 متری تولید می شود و دارای هیچ گونه درز و جوشی در طول لوله نمی باشد و در سیستم هایی که فشار کار آن ها بالا می باشد مثل سیستم های آتش نشانی، بخار، هوای فشرده، گازهای صنعتی و… استفاده می شود.

نکته: از معایب لوله های فولادی به انعطاف پذیری کم و رسوب پذیری بالا می توان اشاره کرد.

لوله های مسی

این نوع لوله ها از جنس مس بوده و روش اتصال آن ها مهره – ماسوره و جوشکاری کاربید یا اکسی استیلن می باشد. این نوع لوله ها در کشورهای اروپایی برای مصارف آشامیدنی و بهداشتی استفاده می گردد. همچنین از این نوع لوله ها برای لوله کشی گاز در لوازم گازسور خانگی نیز استفاده می گردد. با توجه به قدرت بالای انتقال حرارت یا برودت در مس در مبدل های حراری یا کویل های حرارتی و یخچال ها استفاده می شود. همچنین از لوله کشی مسی در ساختار چیلر ها و سیستم های سرمایشی استفاده می شود.

حتما بخوانید!
تاثیر لیتیوم بروماید بر خوردگی چیلر جذبی

لوله های چدنی

همان گونه که مشخص است جنس آن ها از چدن است و غالبا در گذشته در سیستم فاضلاب از آن ها استفاده می شد. به علت سطح ناصاف داخل این لوله ها رسوب پذیری آن ها بالا می باشد. اما از خواص خوب لوله های چدنی این است که در برابر خوردگی و پوسیدگی مقاوم بوده و عمر بالایی دارد. اما لوله های چدنی در برابر ضربه شکننده بوده و در ضمن وزن  سازه را نیز بالا می برد. برای استفاده و نصب اتصالات باید از یک سوم کناف و دو سوم سرب مذاب استفاده کرد. سرب در دمای 327 درجه سانتی گراد ذوب می شود و دود آن برای انسان بسیار خطرناک است و چون اتصالات این لوله ها دشوار و خطرناک است، این لوله ها تقریبا منسوخ شده اند.

لوله های سربی

از لوله های سربی برای انتقال فاضلاب آزمایشگاهی و سمی استفاده می شود. علت آن است که سرب در بین فلزات تشعشات رادیواکتیو را از خود عبور نمی دهد و چون ممکن است ضایعات و فلزات آزمایشگاه و بیمارستان ها و… حاوی این تشعشعات باشد لوله های سربی سپری در برابر نشر این تشعشات می باشد.

لوله های سیمانی (آزبست)

این لوله ها از جنس سیمان می باشد که در گذشته برای انتقال آب آشامیدنی و بهداشتی از آن استفاده می شود ولی امروزه از آن فقط به عنوان دودکش ساختمان ها استفاده می شود و روش اتصال آن ها به روش گچ یا سیمان می باشد.

مصارف انواع لوله ها در ساختمان

مصارف لوله ها و انواع آن

در هر قسمت از لوله ها، نوع مصرف آن نیز شرح داده شد. اما در تصویر زیر می توانید به کلی جمع بندی مصارف لوله کشی ساختمان را مشاهده کنید.

تحریریه تیم خدمات فنی مهندسی به فیکس

برداشت از مطالب سایت تنها با ذکر منبع و لینک سایت مجاز می باشد

4 دیدگاه برای “انواع لوله ها در تاسیسات

  1. محمد گفته:

    سلام، ببخشید برای استفاده از مطالب در پاورپوینت و تحقیقات، ذکر نام سایت و پیوند(لینک) در انتهای تحقیق کفایت می‌کند؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *